Τελικά έπεσαν αβυσσαλέα έξω οι δημοσκοπήσεις, αλλά από την ανάποδη. Καμία δεν κατάφερε να προβλέψει τον αδιαμφισβήτητο εκλογικό θρίαμβο της Νέας Δημοκρατίας και την αδιανόητη καταβαράθρωση των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ έπειτα από μια ασυνήθιστα «βουβή» προεκλογική περίοδο. Διέκριναν ωστόσο σωστά τον νικητή, διαψεύδοντας τους επικριτές τους.
Ολες οι δημοσκοπήσεις έναν μήνα μετά την τραγωδία των Τεμπών έδειχναν άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ των δύο πρώτων κομμάτων, εύρημα το οποίο αντιμετωπιζόταν με μεγάλη δυσπιστία από πολύ κόσμο, ειδικά από στελέχη και υποστηρικτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ακόμα και τα πρώτα χθεσινά exit polls πάντως δεν μπόρεσαν να προσεγγίσουν με σχετική ασφάλεια το πιο απρόσμενο αποτέλεσμα εκλογών της Μεταπολίτευσης. Και αυτά έπεσαν παταγωδώς έξω.
Κανένας επίσης από τους πολιτικούς αναλυτές το τελευταίο διάστημα δεν μπόρεσε να ανιχνεύσει την τάση του εκλογικού σώματος. Το πραγματικό σοκ ήρθε ακριβώς στις 9 το βράδυ, με την ανακοίνωση της εκτίμησης του τελικού αποτελέσματος. Σε όλες τις προηγούμενες αναμετρήσεις της τελευταίας δεκαετίας το κόμμα το οποίο σταθερά υποεκτιμούνταν στις δημοσκοπήσεις αλλά και στα exit polls ήταν αυτό του ΣΥΡΙΖΑ. Το 2019 τα exit polls έδιναν τον ΣΥΡΙΖΑ μεταξύ 26,5 και 30,5%, ενώ τελικά πήρε 31,53%.
Οι ρόλοι αντιστράφηκαν με θεαματικό τρόπο χθες. Από ό,τι φαίνεται, αυτοί που δεν απαντούσαν ή δεν ήθελαν να φανερώσουν τις πραγματικές τους προθέσεις δεν ήταν δυνάμει ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ αλλά κόσμος που είχε αποφασίσει να ψηφίσει Ν.Δ., πολλοί εκ των οποίων φέρεται να ήταν ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2019.
Ο μόνος «δικαιωμένος» ως προς την εκτίμηση του τελικού αποτελέσματος μπορεί να θεωρείται ο ίδιος ο κόσμος. Σε όλες τις δημοσκοπήσεις της τελευταίας τετραετίας και ειδικά του τελευταίου διμήνου, στο ερώτημα της παράστασης νίκης, η Ν.Δ. συγκέντρωνε ποσοστά πολύ πάνω από το 60%, το οποίο τις τελευταίες εβδομάδες έφτασε ακόμα και το 70%. Από την άλλη πλευρά, στην τελευταία δημοσκόπηση της ProRata, η μεγαλύτερη μερίδα των ψηφοφόρων (54%) θεωρούσε ότι η απόσταση μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. θα ήταν οριακή. Το τοπίο ήταν θολό.
Τι έδειχναν οι δημοσκοπήσεις
Προβάδισμα από 5 έως και 7,3 ποσοστιαίες μονάδες κατέγραφε η Νέα Δημοκρατία έναντι του ΣΥΡΙΖΑ στο τελευταίο κύμα δημοσκοπήσεων που δημοσιεύτηκε την Παρασκευή. Το «γκάλοπ των γκάλοπ», δηλαδή η μέση πρόθεση ψήφου –μέσος όρος από τα δεδομένα των 8 εταιρειών δημοσκοπήσεων–, την οποία μετέδωσε το βράδυ της Παρασκευής η ΕΡΤ, έδειχνε: Ν.Δ. 31,7%, ΣΥΡΙΖΑ 25,6%, ΠΑΣΟΚ 8,7%, ΚΚΕ 6,3%, ΜέΡΑ25 3,5% και Ελληνική Λύση 3,3%.
Αρκετές δημοσκοπήσεις (RASS, Marc, Alco) έδειχναν πάνω από 7 μονάδες διαφορά, αλλά καμία πάνω από 8%. Ακόμα και με αναγωγές, σε καμία η Ν.Δ. δεν ξεπερνούσε το 35%. Το εντυπωσιακό είναι πως το τελικό αποτέλεσμα είναι μεγαλύτερο και από τις μετρήσεις της κοινής γνώμης το 2020, δηλαδή πριν από την πανδημία, οι οποίες τότε έδιναν διαφορά κοντά στις 15 μονάδες υπέρ της Ν.Δ.
Ενα ερώτημα για την επόμενη μέρα είναι γιατί για ακόμα μια φορά οι δημοσκοπήσεις, ένα από τα χρησιμότερα επιστημονικά εργαλεία που –παρά τις εγγενείς αδυναμίες του– διαθέτουμε για να αφουγκραζόμαστε τη μεγάλη εικόνα των κοινωνικών και πολιτικών τάσεων απέτυχε να προδιαγράψει τις εξελίξεις στην τελική ευθεία. Ισως μία από τις απαντήσεις να κρύβεται στα συναισθήματα των πολιτών που κατέγραφαν. Μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές η παραίτηση και η απογοήτευση κυριαρχούσαν στα συναισθήματα των πολιτών σε ποσοστό 41,5%. Εξ αυτών το 53,7% αντιπροσώπευε νεότερες ηλικίες, ενώ φόβο δήλωνε ότι ένιωθε το 31,2% των πολιτών (πηγή MRB).
Ισως η πιο εντυπωσιακή διαπίστωση των δημοσκοπήσεων όλων των τελευταίων χρόνων ήταν ότι ο πρωθυπουργός φαινόταν να απολαμβάνει την υποστήριξη ανθρώπων που όχι απλώς δεν ευνοούνταν αλλά πλήττονταν από την πολιτική που εφάρμοζε. Και αυτό ήταν ένα εύρημα που το έβρισκαν ξανά και ξανά οι δημοσκόποι. Πολιτικοί επιστήμονες ερμήνευαν το παραπάνω ως μια τάση που παρατηρείται όταν κοινωνίες φοβισμένες και ταλαιπωρημένες γαντζώνονται στα «οικεία δεινά» του γνωστού, του κυβερνώντος κόμματος, για να αποφύγουν τις αρνητικές εκπλήξεις, αντί να αναζητήσουν καταφύγιο στην ελπίδα του καινούργιου.
Διαρροές
Το εκλογικό σώμα βέβαια είναι μια κινούμενη άμμος και οι πρώτες ενδείξεις είχαν διαφανεί από νωρίς χθες. Μετά τις 11.30 το πρωί στα δημοσιογραφικά γραφεία άρχισαν να φτάνουν οι πρώτες πληροφορίες με πηγές κοντά στις εταιρείες δημοσκοπήσεων που έδειχναν σημαντικό προβάδισμα της Ν.Δ. Στον πρωινό πρώτο γύρο των exit polls με προβολές με βάση αντίστοιχο δείγμα των εκλογών του 2019, την ίδια ώρα η Ν.Δ. καταγραφόταν πολύ ψηλά (37%), ο ΣΥΡΙΖΑ περίπου στο 28% και το ΠΑΣΟΚ στο 11%.
Τα κόμματα τηρούσαν σιγή ασυρμάτου, καθώς ενημερώνονταν ότι ο κόσμος έδειχνε μεγάλη απροθυμία να συμμετάσχει στα exit polls. Οι δημοσκόποι μιλούσαν για «εύθραυστες προβλέψεις». Το μεσημέρι τα νεότερα κυλιόμενα στοιχεία φανέρωναν μια σχετική άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με το πρωί, μείωση της διαφοράς στο 6% και ανοδική τάση του ΚΚΕ.
Εκτός από το ΚΚΕ, έπεσαν τραγικά έξω. Από τις 6 το απόγευμα είχε διαφανεί η μεγάλη διαφορά, χωρίς καμία εταιρεία να μπορεί να προσεγγίσει την τελική διαφορά. Εκείνη την ώρα το επικρατέστερο σενάριο που κυκλοφορούσε έλεγε: Ν.Δ. 38-39%, ΣΥΡΙΖΑ 26-27,5%, ΠΑΣΟΚ 10,5-11%, Eλληνική Λύση κοντά στο 5%, ενώ γινόταν γνωστό πως ΜέΡΑ25 και Πλεύση Ελευθερίας δεν θα μπουν στη Βουλή, όπως και έγινε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου