Τα «ορφανά του Σαντάμ» και αγαπημένα του Τραμπ στρατοπεδεύουν στην Αλβανία

Γιώργος Λυκοκάπης

Στην Αλβανία, μόλις 35 χλμ από τα Τίρανα, βρίσκεται ένα αχανές στρατόπεδο, στο οποίο εκπαιδεύονται μέλη των Μουτζαχεντίν του Λαού. Πρόκειται για μία ιρανική αντικαθεστωτική οργάνωση, τρομοκρατική για την Τεχεράνη και παλαιότερα για την Δύση, όταν τους αποκαλούσαν «ορφανά του Σαντάμ». Η ΕΕ και ΗΠΑ αφαίρεσαν το 2012 τους Μουτζαχεντίν του Λαού από την λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων.

Η οργάνωση μοιάζει να αποτελείται από «ξεχασμένα φαντάσματα» της ιστορίας της Μέσης Ανατολής. Από την ίδρυσή της, το μακρινό 1965, προσπάθησε να παντρέψει τις δοξασίες του σιιτικού Ισλάμ με τον επαναστατικό μαρξισμό. Αυτό δεν ήταν καθόλου ασυνήθιστο στο Ιράν του Σάχη. Εκτός από το «ορθόδοξο» κομμουνιστικό κόμμα Τουντέχ, το φάσμα της ιρανικής Αριστεράς περιλάμβανε πολλές οργανώσεις που εμπνέονταν από το σιιτικό Ισλάμ.

Η πιο σημαντική από αυτές ήταν οι Μουτζαχεντίν του Λαού. Η οργάνωση είχε πάρει ενεργό μέρος στον αγώνα κατά του Σάχη. Το μοναρχικό καθεστώς προσπάθησε να την διαλύσει με συλλήψεις, βασανιστήρια και εκτελέσεις. Η χαρισματική ηγεσία της οργάνωσης, υπό τον Μασούντ Ραντζαβί, παρέμεινε αλώβητη. Ο αινιγματικός Ραντζαβί έβλεπε θετικά την επιστροφή από την εξορία του Αγιοτολάχ Χομεινί, του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη των σιιτών.
Ο χαρισματικός σιίτης κληρικός είχε μετατραπεί στον μεγαλύτερο πολέμιο του Σάχη. Το 1979, έπειτα από έναν γενικευμένο λαϊκό ξεσηκωμό, ο μονάρχης καταφεύγει στο εξωτερικό και ο Αγιοτολάχ Χομεινί επιστρέφει στο Ιράν. Σύσσωμη η ιρανική Αριστερά υποστηρίζει τον σιίτη κληρικό, θεωρώντας πως σύντομα θα παραγκωνιστεί από τον ριζοσπαστισμό των μαζών.
Όπως γνωρίζουμε έκανε ένα μεγάλο λάθος. Ο Αγιοτολάχ Χομεινί θα αναδεικνύονταν ο ισχυρός άνδρας της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Σύντομα θα ξεκινούσε έναν πόλεμο κατά των «άθεων μαρξιστών», όπως περιφρονητικά έλεγε. Το νέο καθεστώς κατάφερε να εξαφανίσει οριστικά από τον πολιτικό χάρτη το Τουντέχ, ένα από μεγαλύτερα κομμουνιστικά κόμματα της Μέσης Ανατολής. Όχι όμως και τους Μουτζαχεντίν του Λαού.

Τα «ορφανά του Σαντάμ»

Το 1981 ξεκινάει ο ένοπλος αγώνας τους που περιλαμβάνει μία σειρά πολύνεκρων τρομοκρατικών επιθέσεων. Η Ισλαμική Δημοκρατία έμοιαζε έτοιμη να καταρρεύσει. Μέσα σε λίγους μήνες, 2.000 αξιωματούχοι του καθεστώτος εξοντώνονται από τις επιθέσεις της οργάνωσης. Το ίδιο διάστημα ο στρατός του Σαντάμ Χουσείν εισβάλει στο Ιράν. Οι Μουτζαχεντίν του Λαού συμμαχούν με τον σουνίτη δικτάτορα, ο οποίος τους παραχωρεί μέχρι και σοβιετικά τεθωρακισμένα!
Κατά τον αιματηρό πόλεμο Ιράν-Ιράκ, οι μαχητές της οργάνωσης έκαναν το λάθος να πολεμήσουν εις βάρος της πατρίδας τους, συμμαχώντας απροκάλυπτα με έναν ξένο εισβολέα. Αυτό τους έκανε μισητούς στον λαό του Ιράν, ο οποίος πλήρωσε βαρύτατο φόρο αίματος στον πολυετή πόλεμο. Πόσο μάλλον που το ισλαμικό καθεστώς τελικά δεν κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος, όπως εσφαλμένα υπολόγιζαν ο Σαντάμ και ο Μασούντ Ραντζαβί.
Μετά τη λήξη του πολέμου η στρατιωτική πτέρυγα της οργάνωσης βρήκε φιλόξενο καταφύγιο στο σανταμικό Ιράκ. Συμμετείχαν σε πολλές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εις βάρος των Κούρδων, μαζί με τον ιρακινό στρατό. Η οργάνωση εξακολούθησε να πραγματοποιεί τρομοκρατικές επιθέσεις στο εσωτερικό του Ιράν, μικρότερης όμως κλίμακας. Το μέλλον τους έμοιαζε δυσοίωνο, ειδικά μετά την ανατροπή του Ιρακινού δικτάτορα από τους Αμερικανούς το 2003.
Γρήγορα στο μετασανταμικό Ιράκ κυριάρχησαν τα σιιτικά κόμματα που υποστηρίζονταν από την Τεχεράνη. Προφανώς θα ακολουθούσε ο σφαγιασμός των Μουτζαχεντίν του Λαού, από τις σιιτικές παραστρατιωτικές ομάδες που άρχισαν να ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια. Η οργάνωση υποχρεώθηκε να αφοπλιστεί, αλλά για το Ιράν παρέμειναν «τρομοκράτες». Το 2013 η Ουάσιγκτον ήρθε σε συμφωνία με την Αλβανία και μετέφερε τους Μουτζαχεντίν του Λαού εκεί.

Η αγαπημένη οργάνωση του Τραμπ

Σχολιάζοντας το δημοσίευμα του Spiegel, τα ελληνικά ΜΜΕ έκαναν λόγο για τζιχαντιστές. Ο χαρακτηρισμός αυτός μοιάζει, εκ πρώτης όψεως, να μην ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Οι τζιχαντιστικές ομάδες είναι πρωτίστως σουνιτικές, ενώ οι Μουτζαχεντίν του Λαού είναι σιίτες μουσουλμάνοι. Η οργάνωση υποστηρίζει την ισότητα των δύο φύλων και έχει στις τάξεις της πολλές γυναίκες, κάτι αδιανόητο για την Αλ Κάιντα ή το ISIS.
Γυναίκα είναι και η σημερινή επικεφαλής της οργάνωσης. Είναι η αμφιλεγόμενη Μαριάμ Ραντζαβί, είναι η σύζυγος του ιστορικού ηγέτη των Μουτζαχεντίν του Λαού, η τύχη του οποίου αγνοείται εδώ και πολλά χρόνια. Εκτός του Ιράκ, διατηρούν γραφεία σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ήδη από την δεκαετία του 1980. Η δράση τους ήταν ειρηνική και περιορίζονταν σε δημόσιες διαμαρτυρίες κατά του ιρανικού καθεστώτος. Η οργάνωση απέφυγε να μεταφέρει την ένοπλη δράση της, κατά ιρανικών στόχων στην Ευρώπη.
Η Τεχεράνη είχε καλές σχέσεις με τα Τίρανα, παρά την παρουσία των Μουτζαχεντίν του Λαού στο αλβανικό έδαφος. Εξάλλου η οργάνωση έμοιαζε πλέον παροπλισμένη. Ο ανταποκριτής της Καθημερινής Σταύρος Τζίμας το 2016 κατάφερε και επισκέφτηκε τα στρατόπεδά τους στην Αλβανία. Στην ανταπόκριση του πολύπειρου δημοσιογράφου η οργάνωση θύμιζε περισσότερο πολιτικούς πρόσφυγες και όχι τους «μπαρουτοκαπνισμένους» μουτζαχεντίν του παρελθόντος. Όμως από τότε μέχρι σήμερα μεσολάβησε ένα σημαντικό γεγονός: η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Αμερικανός πρόεδρος προκρίνει την επιθετική αντιμετώπιση του Ιράν, η οποία περιλαμβάνει και την «αλλαγή καθεστώτος». Εκτός των οικονομικών κυρώσεων, είναι φανερό πως η Ουάσιγκτον υπολογίζει στους Μουτζαχεντίν του Λαού. Μοιάζει να είναι η αγαπημένη ιρανική οργάνωση του Λευκού Οίκου. Ο πανίσχυρος σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας έχει επισκεφτεί τα στρατόπεδα της στην Αλβανία. Από ότι φαίνεται, η εκλογή Τραμπ αποτέλεσε το ορόσημο για την επαναδραστηριοποίηση τους.

Γιατί αποτελεί κίνδυνο η δράση τους

Το δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού αναφέρεται σε εξαντλητική εκπαίδευση των μελών της οργάνωσης, η οποία περιλαμβάνει αποκεφαλισμούς και βασανιστήρια. Πέπλο μυστηρίου καλύπτει την δράση τους. Τα μέλη της είναι αποκομμένα από τον έξω κόσμο, ακόμα και από τις οικογένειες τους. Η οργάνωση δείχνει το σκληρό της πρόσωπο σε όσα μέλη αποσκιρτήσουν, όπως αναφέρουν δημοσιεύματα αλβανικών ΜΜΕ.
Από ό,τι φαίνεται, η κυβέρνηση Τραμπ βρήκε τους νέους “μαχητές της ελευθερίας” στο πρόσωπο των Μουτζαχεντίν του Λαού. Αν πάντως ποντάρει σε αυτούς για αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν δεν έχει πολλές ελπίδες επιτυχίας. Τα περισσότερα μέλη των μουτζαχεντίν ζουν επί πολλά συναπτά έτη στο εξωτερικό, χωρίς να έχουν επαφή με την ιρανική πραγματικότητα των τελευταίων ετών. Η Μαριάμ Ραντζαβί έχει τέτοια έπαρση, ώστε να αυτοανακηρυχθεί “πρόεδρος” του Ιράν!
Όπως προαναφέραμε, οι Μουτζαχεντίν του Λαού έχουν πολλές διαφορές με το ISIS. Αυτό δεν σημαίνει πως το Ιράν δεν έχει λόγους να φοβάται μία επανάληψη της ένοπλης δράσης τους. Γι’ αυτό και παρακολουθεί προσεκτικά τις κινήσεις τους. Πιθανώς, η κατασκοπευτική δράση του Ιράν εξηγεί την πρόσφατη ένταση στις σχέσεις Τεχεράνης-Τιράνων. Η αλβανική κυβέρνηση απέλασε τον Ιρανό πρεσβευτή, μιλώντας για «υπονομευτικές δραστηριότητες» του Ιράν στην Αλβανία.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να μεταφερθεί η αντιπαράθεση Τεχεράνης-Ουάσιγκτον στα Βαλκάνια, τα οποία δεν φημίζονται για την σταθερότητα τους. Επομένως το timing του δημοσιεύματος του Spiegel δεν μοιάζει καθόλου τυχαίο. Η ΕΕ δεν επιθυμεί αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν, έχοντας πάρει το μάθημα της από την Λιβύη και την Συρία. Επομένως έχουν κάθε λόγο να φοβούνται τους τυχοδιωκτισμούς της αμερικανικής κυβέρνησης με τα ξεχασμένα “ορφανά” του Σαντάμ Χουσεΐν.
Γιώργος Λυκοκάπης