Του Leonid Bershidsky
Η ανταρσία της Wagner, του μισθοφορικού στρατού που ιδρύθηκε από τον Γεβγκένι Πριγκόζιν, δεν αποτελεί έκπληξη μετά από μήνες χλευασμού και ειρωνείας προς τους στρατιωτικούς ηγέτες στη Μόσχα. Αλλά με τη χρονική της στιγμή - εν μέσω μιας ουκρανικής αντεπίθεσης - αυτή η προφανής αναπαράσταση της πορείας του Μπενίτο Μουσολίνι στη Ρώμη το 1922 θα μπορούσε να προμηνύει την ήττα της Ρωσίας στον πόλεμό της.
Το πρωί της Παρασκευής, ο Πριγκόζιν δημοσίευσε ένα μακροσκελές βίντεο στο Telegram, στο οποίο υποστήριζε ότι η εισβολή στην Ουκρανία ξεκίνησε από τη ματαιοδοξία του υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού και τα επιχειρηματικά συμφέροντα μιας διεφθαρμένης ολιγαρχίας. Ισχυρίστηκε ότι ο ρωσικός στρατός υποχωρούσε και έχανε 10 φορές περισσότερους στρατιώτες από όσους θα έχανε υπό καλύτερη στρατιωτική ηγεσία. Οι Ρώσοι αντιφρονούντες φυλακίζονται εδώ και χρόνια επειδή έλεγαν λιγότερα: Η "απαξίωση του στρατού" επισύρει μέγιστη ποινή φυλάκισης 15 ετών σύμφωνα με τον ρωσικό ποινικό κώδικα.
Λίγες ώρες αργότερα, ο Πριγκόζιν κατηγόρησε τον Σοϊγκού και τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Βαλέρι Γεράσιμοφ ότι διέταξαν πυραυλική επίθεση σε στρατόπεδα της Wagner βαθιά πίσω από τις ρωσικές γραμμές. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, τα στρατεύματά του κατέλαβαν τον έλεγχο στρατιωτικών και διοικητικών κτιρίων στη νότια ρωσική πόλη Ροστόφ. Εκεί, ο Πριγκόζιν συναντήθηκε με δύο κορυφαίους Ρώσους στρατηγούς και απαίτησε να του παραδοθούν οι Σοϊγκού και Γεράσιμοφ, απειλώντας διαφορετικά να προελάσει στη Μόσχα. "Ελάτε να τους πάρετε", αντέτεινε γελώντας ο αντιστράτηγος Βλαντίμιρ Αλεξέγιεφ, αναπληρωτής επικεφαλής της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών της Ρωσίας.
Έτσι, οι δυνάμεις της Wagner προχώρησαν προς το Βορονέζ, με τα φορτηγά της να αναμειγνύονται με πολιτικά αυτοκίνητα στην εθνική οδό, ώστε να δυσχεραίνεται η επίθεση από αέρος. Ο Πριγκόζιν ισχυρίστηκε ότι η δύναμή του αριθμεί 25.000 μαχητές, αν και ο πραγματικός αριθμός είναι πιθανότατα μικρότερος από 10.000. Η Wagner αποδεκατίστηκε από τη μάχη 220 ημερών για το Μπαχμούτ και την αποχώρηση σχεδόν όλων των επιζώντων καταδίκων που είχε επιτραπεί στη Wagner να στρατολογήσει από τις φυλακές. Παρόλα αυτά, οι σκληραγωγημένοι στη μάχη μισθοφόροι δεν συνάντησαν καμία αντίσταση καθώς κινούνταν στη ρωσική ενδοχώρα.
Αυτό είναι πιθανό να αλλάξει. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν εκφώνησε μια σκληρή πεντάλεπτη ομιλία το πρωί του Σαββάτου. Χωρίς να κατονομάσει τον Πριγκόζιν, τον κατηγόρησε για προδοσία και πισώπλατη μαχαιριά. Είπε ότι είχε μιλήσει με τους στρατιωτικούς διοικητές κατά τη διάρκεια της νύχτας και είχε δώσει εντολή να τερματιστεί η ανταρσία.
Οι μήνες της μνησικακίας μετατράπηκαν σε δράση - αν και αυτοκαταστροφική - μετά την κατάκτηση από τη Wagner των πόλεων Σολεντάρ και Μπαχμούτ στην ανατολική Ουκρανία, τις μοναδικές επιτυχίες της ρωσικής χειμερινής επίθεσης στην Ουκρανία. Όταν η Wagner αποσύρθηκε για να εξετάσει τις πληγές της, ο Σοϊγκού χρησιμοποίησε την ευκαιρία για να απαιτήσει από όλα τα μισθοφορικά στρατεύματα να υπογράψουν συμβόλαια με το υπουργείο Άμυνας. Ο Πριγκόζιν αρνήθηκε και τέθηκε στο περιθώριο και οι προμήθειες της Wagner διακόπηκαν από τον στρατό. Οι τακτικές μονάδες έχουν αποκρούσει την ουκρανική αντεπίθεση χωρίς τη βοήθεια της Wagner και δεν έχουν υποστεί σημαντικές ήττες μέχρι στιγμής. Χωρίς ενεργό ρόλο στη σύγκρουση, ο ιδιωτικός στρατός του Πριγκόζιν γινόταν ακριβός στη συντήρηση, ο οποίος τον ίδρυσε για να πολεμήσει για παραχωρήσεις πόρων στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Αντί να συρρικνωθεί στη σκιά, ο εστιάτορας που μετατράπηκε σε διοικητή πεδίου πάει όλα για όλα.
Το κύρος του Πούτιν έχει υπονομευθεί από την άθλια διεξαγωγή της εισβολής στην Ουκρανία, αλλά δεν είναι ούτε ο Λουίτζι Φάτσα, ο Ιταλός πρωθυπουργός που ήταν ανίκανος να σταματήσει τον Μουσολίνι από το να καταλάβει την εξουσία, ούτε ο βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ Γ', που επέτρεψε στον φασίστα ηγέτη να αναλάβει την εξουσία. Κατά την τελευταία δεκαετία, ο Πριγκόζιν έχει δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς εντός του στρατιωτικού κατεστημένου, αλλά αυτοί δύσκολα είναι αρκετά ισχυροί ώστε να επιτρέψουν την επιτυχία της απόπειρας πραξικοπήματος που επιχείρησε. Δύο από τους πρώην στρατιωτικούς συμμάχους του, ο στρατηγός του στρατού Σεργκέι Σουροβίνικιν και ο Αλεξέγιεφ, έχουν δημοσιεύσει βίντεο στα οποία καταδικάζουν την ανταρσία και καλούν τους μαχητές της Wagner να σταματήσουν. Οι υπηρεσίες ασφαλείας, όπως η πανίσχυρη FSB, είναι εχθρικές προς τον Πριγκόζιν. Αργά την Παρασκευή, η FSB άνοιξε ποινική έρευνα εναντίον του και το γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα ξεκίνησε επίσημη έρευνα.
Η λαϊκίστικη ρητορική της "πορείας για τη δικαιοσύνη" για τη "σωτηρία της Ρωσίας" που εξαπέλυσε ο Πριγκόζιν μέσω Telegram θυμίζει τις εκκλήσεις του Μουσολίνι προς τους βετεράνους του Α' Παγκοσμίου Πολέμου στην Ιταλία: Εκείνοι που είχαν βρεθεί στα χαρακώματα, τους έλεγε, άξιζαν το δικαίωμα να ηγηθούν της Ιταλίας, αντικαθιστώντας τη διεφθαρμένη ελίτ της. Αλλά η λαϊκή υποστήριξη για τον αρχηγό της Wagner στη Ρωσία είναι αμφίβολη. Οι υπερεθνικιστές της Ρωσίας τον περιφρονούν. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι θα μπορούσε να είναι δημοφιλής στους απλούς Ρώσους πολίτες - η φήμη του είναι αυτή ενός εκκεντρικού φωνακλά ή ενός εγκληματία τυχοδιώκτη παρά ενός ήρωα- με μια τραχιά φωνή και μια ιδιότυπη αίσθηση μαύρου χιούμορ, απέχοντας πολύ από τον δημόσιο ομιλητή που ήταν ο Μουσολίνι.
Με άλλα λόγια, δεν υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ο Πριγκόζιν μπορεί να υπολογίζει σε έναν θρίαμβο τύπου Μουσολίνι, αν και δεν μπορεί να αγνοηθεί μια έμπειρη πολεμική δύναμη ικανή για τρομακτική συμπεριφορά στις πόλεις. Το ερώτημα τώρα είναι πώς ο Πούτιν μπορεί να κινηθεί για να εξουδετερώσει αυτή την απειλή και να επιβεβαιώσει την εξουσία του χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την πολεμική προσπάθεια στην Ουκρανία. Η κίνηση του Πριγκόζιν προκαλεί ήδη μεγάλο ενθουσιασμό στην Ουκρανία, και ακόμη και ορισμένα στελέχη της ρωσικής φιλελεύθερης αντιπολίτευσης, κυρίως ο εξόριστος δισεκατομμυριούχος Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, τον υποστηρίζουν, όχι επειδή είναι οπαδοί του, αλλά επειδή έχουν έναν κοινό εχθρό. Ήταν, άλλωστε, ο ίδιος ο Πούτιν που επέτρεψε στον μισθοφορικό στρατό του Πριγκόζιν να ανθίσει και να δώσει σημαντικές μάχες στην Ουκρανία. Η καταστολή του είναι, τουλάχιστον, μια μεγάλη απώλεια. Είναι επίσης ένα τεστ πίστης για τους στρατιωτικούς διοικητές και τους εκτελεστές, που έχουν ήδη αποθαρρυνθεί από τη σχετική έλλειψη επιτυχίας στην Ουκρανία. Ο Πούτιν πρέπει να αναρωτιέται αν η αποφασιστική σκληρότητα που είναι απαραίτητη για να καταστείλει μια απόπειρα πραξικοπήματος βρίσκεται οπουδήποτε στον μηχανισμό ασφαλείας του - και αν δεν φανεί σύντομα, τα ουκρανικά στρατεύματα θα επιτεθούν με μεγαλύτερη σφοδρότητα.
Μπορεί να είναι ένα προφητικό σημάδι ότι στην ομιλία του, ο Πούτιν δεν απέφυγε απλώς να πει το όνομα του Πριγκόζιν - δεν ανέφερε επίσης τον Σοϊγκού και τον Γεράσιμοφ, τους αρχιανταγωνιστές του επικεφαλής της Wagner. Ενώ ο Πούτιν δεν μπορεί παρά να τους υπερασπιστεί απλώς επειδή εκπροσωπούν το κράτος, δύσκολα μπορεί να είναι ευτυχής που επέτρεψαν να κλιμακωθεί η σύγκρουσή τους με τον Πριγκόζιν σε σημείο που θέτει σε κίνδυνο το ίδιο του το καθεστώς. Οι ύβρεις του Πριγκόζιν εναντίον τους ακούγονται αληθινές σε πολλούς Ρώσους στρατιώτες που γνωρίζουν ότι δεν έχουν διοικηθεί ή εφοδιαστεί αποτελεσματικά. Ο Πούτιν πρέπει να αναρωτιέται αν αυτό το συναίσθημα είναι αρκετά διαδεδομένο και ισχυρό ώστε να κάνει τα στρατεύματα να γυρίσουν πίσω και να πάνε στα σπίτια τους - όπως έκαναν οι Ρώσοι στρατιώτες στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Πριγκόζιν είναι πιθανό να χάσει, αλλά η περιπέτειά του είναι ένα σαφές σημάδι ότι η Ρωσία δεν κερδίζει στην Ουκρανία. Στην πραγματικότητα, η εισβολή μοιάζει όλο και περισσότερο με το ίδιο είδος περιπέτειας με αυτή την απελπισμένη "πορεία προς τη δικαιοσύνη" του Πριγκόζιν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου