«Η κοινωνία, περισσότερο μητριά παρά μητέρα, λατρεύει εκείνα τα παιδιά της που κολακεύουν τη ματαιοδοξία της»
(Μπαλζάκ)
Όταν αλλάζει ο χρόνος είναι πολύ λογικό να γίνονται απολογισμοί για το έτος που έφυγε και να διερευνώνται οι όροι του επόμενου που έρχεται. Και αυτό, και σε ατομικό επίπεδο, και σε ευρύτερο κοινωνικό. Το ένα, όσο και αν τα διαχωρίζουμε συχνά, επηρεάζεται από το άλλο. Πώς μπορούν φερ' ειπείν να μείνουν τα άτομα δίχως επιδράσεις από τους κοινωνικούς περίγυρους; Πώς να μην καθορίσουν το συλλογικό οι επιμέρους ατομικές στάσεις και συμπεριφορές; Για το 2021 λέγονται και γράφονται αυτές τις μέρες πολλά. Το σίγουρο είναι πως δεν αποτελεί και το ευτυχέστερο έτος από αυτά που έχουν καταμετρηθεί στον 21ο αιώνα. Πλέον, η τάση γενικής ευτυχίας μάλλον ακολουθεί την πορεία που είχαν π.χ. ορισμένοι οικονομικοί δείκτες της Ελλάδας στα χρόνια της κρίσης...
Αν θέλουμε να μιλήσουμε με ειλικρίνεια, το 2021 ήταν μία χρονιά που φεύγοντας άφησε όλα τα μέτωπα ανοιχτά. Το χειρότερο πράγμα είναι να μη δίνεται οποιασδήποτε μορφής λύση σε ένα πρόβλημα και αυτή να παραπέμπεται σε μελλοντικό χρόνο. Αν, μάλιστα, συσσωρεύονται και άλλα προβλήματα ταυτόχρονα, τότε το μείγμα είναι εκρηκτικό, οι έννοιες της αισιοδοξίας και της απαισιοδοξίας κονιορτοποιούνται και η μόνη λέξη που ταιριάζει μάλλον είναι η επιτακτικότητα. Επιτακτική ανάγκη να κλείσουν τρύπες, να περιοριστούν συνέπειες, να αντιμετωπιστούν με τελεσίδικο τρόπο -σχεδόν άλυτα πια- προβλήματα, να δημιουργηθεί ένα είδος προοπτικής (έστω και με αρκετά χαμηλωμένο το ταβάνι...).
Στην Ελλάδα του σήμερα, όμως, κάθε τρύπα «μπάζει» περισσότερο «αέρα» από όσο αντέχει το σύστημα ισορροπίας, οι συνέπειες κάθε λάθους και κάθε αποτυχίας είναι σκληρότερες από χθες, σχεδιασμοί δεν προχωρούν χωρίς τη σχεδόν εκβιαστικού περιεχομένου δράση άτεγκτων και ψυχρών παραγόντων του εξωτερικού, η μόνη προοπτική που φαντάζει λειτουργική και ρεαλιστική είναι η ποσοστιαία ανταπόκριση σε καθήκοντα και υποχρεώσεις. Γιατί οι συστημικές ανάγκες είναι τόσο αδηφάγες που οι ατομικές επιθυμίες καταντάνε καλαμπουράκι, γιατί οι δεσμεύσεις και η υποτακτικότητα είναι τα κυρίαρχα κίνητρα για να γίνει κάτι, γιατί για κάθε αντιπολιτευτική κορώνα υπάρχουν για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα ίδιου αριθμού αντίστοιχες αδράνειες και αδυναμίες, γιατί η ίδια η πραγματικότητα απονευρώνει ακόμα και τις πιο εξτρεμιστικές συνειδήσεις, γιατί η πιο συντηρητική αντίληψη δεν παρέχει πια τις παλαιότερες δοσολογίες ασφάλειας...
Αυτό που «σκοτώνει», ίσως, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι το να μη φτάνει η προσπάθεια, η καταβολή μόχθου και κόπου. Γιατί δεχόμαστε η οκνηρία, ο ανορθολογισμός και η ανωριμότητα λόγω εγωιστικής παρόρμησης, να φέρνουν άσχημα αποτελέσματα. Γιατί δεχόμαστε τα λάθη, οι αβλεψίες, η έλλειψη σοβαρής και υπεύθυνης στάσης (ακόμα και αν είναι αποσπασματικά φαινόμενα) να προκαλούν νέα προβλήματα ή να χειροτερεύουν προηγούμενα... Το πιο τρομερό είναι, όμως, να μη φτάνει η καταβολή προσπάθειας. Δεν υπάρχει κάτι χειρότερο και οι καιροί μας, δυστυχώς, αναβλύζουν κάτι τέτοιο. Ζούμε στους καιρούς που για πολλούς από εμάς η προσπάθεια, όσο τίμια και αξιοπρεπής και να είναι..., δεν αποφέρει απτές ανταμοιβές... Και το 2022 δύσκολα πείθει για όψιμες ή πιο μόνιμες και στιβαρές ανατροπές τέτοιου είδους... Ίσως, να είναι όντως κάπως καλύτερα τα πράγματα σε κάποιους επιμέρους τομείς, κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει κάτι τέτοιο. Αλλά, αρκεί αυτό για τη ριζική διαφοροποίηση της στάμπας, του αισθητηριακού σημαδιού, που θα αφήσει η γενική εικόνα;
Σε περιστάσεις πολλαπλών πιέσεων, όπως αυτές που βιώνουμε στις μέρες μας στον ελλαδικό χώρο, η νηφαλιότητα συντρίβεται, η επαφή με την ποιότητα παραμένει ατομικό χούι για λίγους (στο οποίο «μοστράρονται» διάφορα επιλεκτικής υφής «προαπαιτούμενα»). Η κατάπνιξη των φιλοδοξιών, η διαρκής υποβάθμιση της ατομικής και συλλογικής αξιοπρέπειας, η σχεδόν εξευτελιστική υποτίμηση της εργασίας και των υποκειμένων που την ασκούν έμπρακτα, η αβεβαιότητα για το μέλλον, η ευκολία της πρόσβασης σε διάφορα «αγαθά» που στο παρελθόν ήταν δυσεύρετα ή προϋπόθεταν μπόλικο ιδρώτα και πολύμορφη καταπόνηση, φέρνουν τη φθορά και ύστερα τη σήψη. Η ικανοποίηση ρέπει προς το εξεζητημένο, η αντιστροφή των προτεραιοτήτων -ως απόρροια ενός εγωιστικού τρόπου ακόμα και συναντίληψης- γίνεται σήμα κατατεθέν, ενώ ακούμε κυρίως επιλεκτικές προπαγάνδες και όχι επιχειρηματολογίες ουσίας ή χρηστικής αξίας προτάσεις. Τόσο πολύ όλα αυτά, που πολλές φορές, τις περισσότερες, δικαιώνεται ο Νικολά Σαμφόρ που διατράνωνε μία συγκεκριμένη θέση: «διατηρήστε τα συμφέροντα που σας συνδέουν με την κοινωνία, αλλά καλλιεργήστε τα αισθήματα που σας χωρίζουν από αυτήν». Στο βαθμό που αυτό γίνεται, βεβαίως, γιατί πια οι αλληλεπιδράσεις είναι πιο έντονες όσο ποτέ άλλοτε τις τελευταίες δεκαετίες...
ΥΓ. Μέσα σε ένα τέτοιο ευρύτερο περιβάλλον, τι να ευχηθώ για το νέο έτος; Κάτι έχω στο νου: εύχομαι, λοιπόν, να μπορεί να ανταποκρίνεται ο καθένας και η κάθε μία, από εκείνους τους ανθρώπους που μεριμνούν με παρόμοιες συνειδησιακές προτεραιότητες, όσο περισσότερο γίνεται στις υποχρεώσεις που προκύπτουν. Έτσι ώστε να μπορεί να διασφαλίζει πως θα αισθάνεται, και όρεξη, και διάθεση, για να αφιερώνει πολύτιμο χρόνο για τη δική του/της βελτίωση στις πολύπλευρες διεργασίες του εσωτερικού του/της κόσμου.
Τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο... Καλή χρονιά!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου