Και μετά το Ισλαμικό Κράτος τι;

Στη Μοσούλη και στη Ράκα ο ISIS βρίσκεται ενώπιον ήττας. Αλλά κανείς δεν ξέρει τι θα ακολουθήσει και ποιος θα καλύψει το κενό εξουσίας. Οι Κούρδοι μαχητές επιδιώκουν αυτονομία, αλλά είναι άγνωστο εάν θα το καταφέρουν.

Όλα δείχνουν ότι οι μέρες είναι μετρημένες για το Ισλαμικό Κράτος στη δεύτερη σε μέγεθος πόλη του βορείου Ιράκ, τη Μοσούλη, που θεωρείται και προπύργιο της τζιχαντιστικής οργάνωσης. Βέβαια η εκδίωξή τους από την πόλη δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχουν λυθεί και όλα τα προβλήματα. Θα χρειαστούν χρόνια για να διασφαλιστούν οι προϋποθέσεις για την επιστροφή των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων, δεδομένου ότι αποχώρηση του Ισλαμικού Κράτους θα αφήσει πίσω της ένα τεράστιο κενό εξουσίας. Ποιος θα το αναπληρώσει;

Οι Κούρδοι πολιτοφύλακες θέλουν αυτονομία

Κούρδος Πεσμεργκά έξω από τη Μοσούλη

«Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στο βόρειο Ιράκ είναι ότι κανείς δεν ξέρει ακριβώς ποιος θα καλύψει αυτό το κενό» παραδέχεται ο Ράικ Χενλάιν από το Ίδρυμα Επιστήμη και Πολιτική στο Βερολίνο. «Το μόνο που φαίνεται σίγουρο είναι ότι αυτή η ως επί το πλείστον αραβική πόλη δεν πρόκειται να παραμείνει για πολύ στα χέρια κουρδικών ή σιιτικών ομάδων. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό στην πράξη, είναι άγνωστο». Πολλοί είναι εκείνοι που θα διεκδικήσουν την αναμενόμενη νίκη επί των τζιχαντιστών. Εκτός από τις ξένες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, υπάρχει πλειάδα τοπικών ομάδων με τις οποίες συνεργάζονται και οι οποίες εκτός από την εκδίωξη του Ισλαμικού Κράτους, επιδιώκουν διαφορετικούς και ενίοτε αντικρουόμενους στόχους.

Για παράδειγμα, οι κουρδικές ομάδες πολιτοφυλάκων, που δεν πολεμούν στην παλιά πόλη της Μοσούλης αλλά στις παρυφές της πόλης, θέλουν να κεφαλαιοποιήσουν τον φόρο του αίματος και βλέπουν μια ιστορική ευκαιρία για να επεκτείνουν το καθεστώς αυτονομίας μέσω του δημοψηφίσματος της 25ης Σεπτεμβρίου για ανεξαρτησία. Παρόμοιες αξιώσεις ενδέχεται να εγείρουν και οι σιίτες μαχητές, γύρω στους 100.000 άνδρες, που θα αρνηθούν να αποστρατευτούν και θα στραφούν σε νέες επιχειρήσεις κατά μήκος των συνόρων ανάμεσα στη Συρία και το Ιράκ.

Τι θα γίνει στη Συρία μετά τον ISIS;

Θα περάσει χρόνος μέχρι την επιστροφή των δεκάδων χιλιάδων προσφύγων

Παρόμοια προβληματική προδιαγράφεται στα βόρεια και ανατολικά της Συρίας. Στη Ράκα οι ισλαμιστές βρίσκονται σε δύσκολη θέση και φαίνεται ότι είναι ζήτημα χρόνου η ήττα τους. Το κύριο βάρος της αναμενόμενης νίκης φέρει το Συριακό Δημοκρατικό Μέτωπο, στο οποίο συμμετέχει κατά πλειοψηφία το συριακό κουρδικό κόμμα PYD, το κουρδικό Ενωτικό Δημοκρατικό Κόμμα. «Το PYD», σημειώνει ο Ράικ Χενλάιν, «που διατηρεί υπό τον έλεγχό του τρία καντόνια στη βόρεια Συρία και τα θεωρεί δικές του περιοχές, ενδέχεται να ερμηνεύσει τις στρατιωτικές επιτυχίες κατά του Ισλαμικού Κράτους ως δικαίωμα στην αυτονομία ή ακόμη και στην ανεξαρτησία. Εάν θα το επιβάλει, παραμένει εντελώς ασαφές».

Για την Τουρκία το κουρδικό PYD, που στηρίζεται και εξοπλίζεται από τις ΗΠΑ, είναι τρομοκρατική οργάνωση λόγω εγγύτητας με το απαγορευμένο PKK. Ωστόσο, ο Ρενάντ Μανσούρ, ειδήμων σε θέματα Ιράκ, υποστηρίζει ότι η συμμαχία ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και την Άγκυρα παρά τις δυσκολίες είναι τόσο ισχυρή, ώστε θα δυσκολευτούν οι Κούρδοι να επιβάλουν τις βλέψεις τους για αυτονομία της περιοχής μετά την εκδίωξη του Ισλαμικού Κράτους.

Ματίας φον Χάιν/Ειρήνη Αναστασοπούλου